Het project ‘Nieuw Drassig Land’ in de gemeente Voorst is één van de zeven nieuwe
projecten die op 16 februari 2021 in de derde ronde van de Erfgoed Deal opgenomen
zijn. De Erfgoed Deal, die nu halverwege is en twintig projecten omvat, ondersteunt
aansprekende voorbeelden van plekken in Nederland die gaan veranderen en waar
erfgoed een grote rol van betekenis speelt. Met ondersteuning vanuit de Erfgoed Deal,
gaat de gemeente Voorst samen met Waterschap Vallei en Veluwe, de provincie
Gelderland, de Coöperatie polder Nijbroek en andere partners, een grote stap zetten
richting een klimaatbestendige polder Nijbroek. Hierbij speelt het gemalencomplex
Baron Van der Feltz aan de Bandijk een ondersteunende en ook zeer bepalende rol.
Klimaatadaptatie in en rondom de middeleeuwse polder Nijbroek
Nijbroek betekent letterlijk ‘nieuw drassig land’. De polder Nijbroek werd in de 14e
eeuw
ontgonnen om de moerassige bodem leefbaar en bewerkbaar te maken. De middeleeuwse
polder, met haar kenmerkende sloten, weteringen, bruggen en stuwen, is goed bewaard
gebleven.
In de eeuwen na de ontginning werd het watersysteem rondom polder Nijbroek verbeterd en
uitgebreid. Onder andere, met in 1918, de bouw van een stoomgemaal aan de Bandijk. De
capaciteit van het gemaal werd in 1951 vergroot met de bouw van een elektrisch gemaal,
naast het stoomgemaal. Zo ontstond een uniek gemaalcomplex. Bijna 70 jaar later bestaat
opnieuw de noodzaak om het gemaal meer toekomstbestendig te maken om, zowel in tijden
van wateroverlast als van droogte, optimaal te kunnen functioneren. Hierbij zoeken
waterschap en gemeente de verbinding met de mogelijkheden om in het stroomgebied,
waaronder de polder Nijbroek, op een meer klimaatbestendige manier water vast te houden.
In plaats van sloop van (een deel) van het gemaalcomplex, kiest Waterschap Vallei en
Veluwe nu voor revisie van het bestaande gemaal met een beperkte uitbreiding.
Polder Nijbroek wordt in dit project, ‘Nieuw Drassig Land’, klimaatbestendig gemaakt, door
samen met Nijbroekers plekken voor waterberging, het vasthouden van water en alternatief
peilbeheer te ontwikkelen. Erfgoed speelt een sleutelrol in zowel de kwaliteit van de
ruimtelijke oplossingen, als de lokale samenwerking hieraan. Bij deze aanvraag voor een
bijdrage vanuit de Erfgoed Deal zijn waterschap en gemeente ondersteund door Hanneke
Stenfert van het bureau Open Kaart.
Participatie in landelijk gebiedsproces
Erfgoed Deal heeft ‘Nieuw Drassig Land’ een rijksbijdrage van €750.000 toegekend: “Dit
project toont bij uitstek aan hoe gedachtevorming tijdens de aanvraagprocedure wijzigt. Was
eerst het voornemen om het gemaal te slopen en nieuwbouw te plegen, gaandeweg raakte
het waterschap ervan overtuigd dat het gemaalensemble erfgoedkwaliteit heeft. Van sloop is
geen sprake meer. Het opschalen van gemaal tot polder is een compliment waard”. Het
project is volgens Erfgoed Deal interessant als voorbeeld van participatie in een landelijk
gebiedsproces. Dit komt door de betrokkenheid van de bewoners die zich inzetten als

Persbericht

Coöperatie polder Nijbroek. De Coöperatie is heel actief bij het bewaren, en waar nodig
herstellen, van hun bijzondere polder.
Geweldige opsteker voor het gemaal Terwolde en de polder Nijbroek
Erfgoed Deal past bij de gemeente Voorst, waar de rijke cultuurhistorie met kenmerkende
landschapselementen en bijzondere gebouwen erg waardevol zijn. Dit wil de gemeente
Voorst behouden en waar mogelijk versterken. De bijdrage van Erfgoed Deal biedt meer
mogelijkheden waardoor de gemeente en het waterschap een hogere kwaliteit van de
ruimtelijke ingrepen in het project ‘Nieuw Drassig Land’ kunnen bereiken, samen met de
Coöperatie en andere partners (provincie Gelderland, Stichting Landschapsbeheer
Gelderland en de Veluwe IJsselzoom). Wethouder Arjen Lagerweij is dan ook erg blij dat dit
project opgenomen is in Erfgoed Deal: “Een goede samenwerking op het gebied van
ruimtelijke kwaliteit, cultuurhistorie en milieu, betaalt zich uit. Dit is een geweldige opsteker
voor het gemaal Terwolde en de polder Nijbroek”. Heemraad Henk Veldhuizen van
Waterschap Vallei en Veluwe is het met Lagerweij eens: “Fantastisch dat de Erfgoed Deal
aan dit gebiedsproject is toegekend: het nieuwe waterdenken uit onze Blauwe
omgevingsvisie gaat hierbij hand in hand met cultuurhistorie.”